*Skrywer van die rock-ensiklopedie Seeker’s Guide to the Rhythms of Yesteryear, [email protected]

In hulle vroeë fases het Led Zeppelin gewildheid verwerf met heavy metal-verwerkings van vroeë standaard blues-musiek. Met die altyd teenwoordige Jimmy Page op leierkitaar, het die groep voortgegaan om distorsie, terugvoer en nagalming te manipuleer soos niemand voor hulle nie. Die meeste van hulle musiek was gebaseer op Engelse folk-mitologie, fantasieë van Middel-aarde en die okkulte.

 Onder die streng toesighouding van die argaïese Grant Management het Led Zeppelin deur die beproewings van die volgende tien jaar meer as vyftig miljoen plate verkoop. Sonder om ooit ’n solotreffer in die Verenigde Koninkryk uit te reik, het elke album platinumstatus verwerf, met vyf van hulle in die nommer een-posisie. In 1973 het hulle VSA-toer alle rekords, insluitend dié van die Beatles, geslaan. Teen 1973 was Led Zeppelin die gewildste groep ter wêreld.

 Die verhaal van die Zeppelin het sy wortels in die pre-beat nostalgie van Londen se Cavern-kruistog. Ofskoon baie Jimmy Page nie as voorste ateljeemusikant wil erken nie, is dit ’n onweerlegbare feit dat James Patrick Page bygedra het tot duisende treffers in die 1960’s.

 Jimmy het sy professionele loopbaan begin met ’n groep genaamd die Crusaders en later Carter Lewis & the Southerners, liedjieskrywers van naam waar Jimmy sy stemmige riffs kon lewer vir sommige van die meer verafgodiseerde geheueknopers soos “Sweet and Tender Romance”. Page se ware siel word gedra deur van die deerniswekkendste blues jams van die vroeë 1960’s, die opmerklikste die 1964-opnames saam met Sonny Boy Williamson en Brian Auger, en sy tronende solo’s saam met die All Stars (bv. “Down in the Boots”).

 Jimmy Page het talle kunstenaars na die drempel van hulle drome gevoer met sy geïmproviseerde kitaaruitvoerings, wat in die middel 1960’s uiters gesog geraak het. Hy het op talle ateljeesessies verskyn saam met die Kinks en The Who, en het die meeste erkenning gekry vir die kragtige riff op “Baby Please Don’t Go” van die stampende Ierse Them, (foutief) na bewering aangedryf deur Van Morrison. In werklikheid was dit ’n voormalige Pirate-kitaarspeler genaamd Joe Moretti, wat later op ontelbare Rolling Stones-treffers sou speel en uiteindelik in Johannesburg afgetree het. Dave Berry, Tom Jones en Lulu is onder diegene wat gekroon is deur hierdie kitaarvirtuoos. The Kinks, voorheen die Ravens, is in naam en voorkoms amptelik gedoop deur die veelsydige Page.

Jimmy was oënskynlik alomteenwoordig, terwyl hy die Fender-skaduwee verskaf het aan Jet Harris, Left Banke en Mickie Most’s Playboys, ’n groep wat in die 1960’s wyd deur Suid-Afrika getoer het. Jimmy Page is ook opgeneem in daardie formidabele verwoestingspan genaamd Heavy Friends onder die wilde begeleiding van Lord Sutch. Die Sutch-sessies was afgryslik, en van Page se fynste nagalming het deur die slagting weerklink, by name die verpletterende “Flashing Lights”, “Union Jack Car” en die pompende breekslae agter Keith De Groot.

Laat ons twee kwessies in die reine bring: Jimmy het nie op die Who se “I Can’t Explain” en die Kinks se “You Really Got Me” gespeel nie. Hy het egter ritmekitaar gespeel op Jerry Lordan se “Diamonds” en “Beck’s Bolero”. Page sou uiteindelik intree gedurende die latere, meer stagnante stadium van die Yardbirds en Samwell-Smith vervang, wat hulle regisseur geword het. Met die mag van psigedelia byderhand het Jimmy grondig geïmproviseer met sy esoteriese vermoëns op “White Summer”, ’n futuristiese Zeppeliniet wat geskitter het op die Yardbirds se morbiede 1967 Little Games.

Om by te voeg tot sy CV het Jimmy ook krag gegee aan die Nashville Teens se “Tobacco Road” (oorspronklik van Loudermilk), maar nie aan Donovan se “Hurdy Gurdy man” nie, waarop Jeff Beck sy deel gedoen het. Die groep wat die meeste van Jimmy se snykant gekry het, was die Pretty Things – trouens, die hele album Get the Picture (1965). Sy rykste riffs kon gehoor word op “Bald Headed Woman” (Sneekers), “Everything’s Alright” (Mojos), “With A Little Help From Friends” (Joe Cocker) en Chris Farlowe se “Paint It Black” / “Out of Time”.

In die vroeë dae is Jimmy genader as plaasvervanger vir die Yardbird Eric Clapton, maar weens ateljeesessieverpligtinge en die feit dat hulle nie sy fooi kon bekostig nie, het hy Jeff Beck voorgestel. Nadat die Yardbirds ontbind het, wou Jimmy Terry Reid, voorheen van die Jaywalkers, vir sy nuwe ensemble werf, maar Terry het Robert Plant voorgestel, wat hy saam met Alexis Korner gehoor het. Page het die blues-sanger Plant gewerf uit die groep Band of Joy, en die tromspeler John Bonham van King Snakes. John is die posisie eers na Mac Poole aangebied, wat sy stokkies later sou rol saam met Warhorse, en in die latere stadiums van Gong. Die baskitaar is formidabel gedryf deur die voormalige lid van Deltas / Jett Black / Tony Meehan Combo, John Paul Jones, die dawerende battery agter die Zeppelin-kragdrywing.

Die naam Led Zeppelin was afkomstig van The Who se Keith Moon, wat dikwels die uitdrukking “going down like a lead Zeppelin” gebruik het. Zep se eerste byeenkoms was ’n ateljeesessie in die Chinatown-deel van Londen (in ’n kamer kleiner as sowat drie by vyf meter), waar hulle gedonder het deur die opruiende “Train Kept A-Rolling”.

Led Zeppelin se debuutvertoning by Surrey-universiteit was die speerpunt van Jimmy se vioolboogtegniek soos hy weggebeitel het aan Jake Holmes se “Dazed and Confused”. Omslagnotas suggereer dat die vioolmeester, McCalum Senior, die pa van David McCalum (The Man From Uncle), die vioolboog voorgestel het, maar in werklikheid is Jimmy die eerste keer hieraan blootgestel by daardie UFO-konserte toe Creation se Eddie Fisher die konsep geïnnoveer het.

Met die bestuurder Peter Grant aan die stuur van sake het hulle hul 1969-debuut met die fenomenale elektriese uitvoering van tradisionele blues, by name Willie Dixon se “You Shook Me” en “I Can’t Quit You Baby”, gelanseer. Anne Brigg se rustige “Babe I’m Gonna Leave You”, wat die eerste keer op ’n Joan Baez-album gehoor is, het ook voorgekom. Dié liedjie is inderwaarheid deur Jimmy gebruik om die idee van Zep aan John Paul Jones te verkoop. ’n Akoestiese weergawe van Bert Jansch se “Black Mountain Side” kom ook op omstrede wyse sonder enige erkenning voor.

Page sou minstens een tradisionele blues-nommer, soos Willie Dixon se “Bring It On Home” (Zeppelin II), insluit, terwyl die akoestiese ekspressies ooglopend binne die kontoere van Page se liedjieskrywery was. Plant se stemsessies het in die vroeë dae begin met Alexis Korner op roerende twaalfbalkweergawes van “Operator” en “Steal Away”.

Zeppelin se lewende optredes het minstens twee oorspronklike blues-nommers bevat, baie soos The Doors. Ongelukkig het Zeppelin hulleself kwaai blootgestel deur nie erkenning te gee nie, by name in die geval van Memphis Minnie se “When the Levee Breaks”, Blind Willie Johnson se “In My Time of Dying” en “Hats off to (Roy) Harper” oorgeneem van Bukka White se “Shake’em on Down”.

Zeppelin het in die VSA aangekom met die vaste voorneme om die vervagende Mersey-kenmerke wat die Beatles nagelaat het, te elektrifiseer. Daardie selfde jaar het Led Zeppelin II alles verower met sy monumentale “Whole Lotta Love” (Willie Dixon se “You Need Love” met bykomende riffs van Jake Holmes se “Dazed and Confused”). Die hele album is op toer geskryf en opgeneem met die minimum vrye tyd. Dit was reg of weg, soos Peter Grant dit gestel het, wat bygekom het by die gerugte van Zeppelin se berugte naam en vertonings.

Led Zeppelin was die eerste groep om te weier om op “Top of the Pops” te verskyn, al het die suksesvolle program die CCS se instrumentale weergawe van “Whole Lotta Love” as kenwysie gebruik, aangesien geen treffers in die Verenigde Koninkryk vrygestel is nie. CCS onder aanvoering van Alexis Korner het die epiese lied teen die treffersparades opgeneem saam met die voormalige Hungry Wolf, Alan Parker, op kitaar.

Zep se Amerikaanse solotreffervrystelling van “Whole Lotta Love” het ’n miljoen kopieë verkoop, terwyl hulle swaargelaaide “Moby Dick” ’n groep Italianers geïnspireer het om as Moby Dick te opereer en hulle klank tot in die fynste na te boots. Grant se gedissiplineerde bestuursbenadering sou daartoe lei dat Zeppelin slegs op een Britse program verskyn, The Old Grey Whistle Test. (’n Gewaagde weergawe van “Communication Breakdown” is daarna vrygestel.)

Die enigste twee BBC-stelle wat in 1969 na vore gekom het, was Robert Johnson se “Traveling Riverside Blues” en Bert Jansch se “White Summer” / “Black Mountain Side”. Jimmy se vioolboog- aanwendings is sterk uitgebrei tydens die lang lewende optredes, en die skares was gaande daaroor.

Bo en behalwe die gesteelde musiek het Page en Plant die meeste van Zeppelin se repertoire geskryf. Page se akoestiese ateljeesessies werk die beste op Roy Harper se Valentine- en Stormcock-albums, asook die vroeë Al Stewart-opnames. Led Zeppelin III het die Page-behendigheid versinnebeeld met sy stemmige oorvloei op “Tangerine” of sy galopperende “Bron-y-aur Stomp” (die plaas waar hulle opgeneem het). Meesterlike blues word uitgeworstel op “Gallows Pole”, waar Page op die tempo van Plant se skril stem ry.

Hoewel Led Zeppelin III swak verkope beleef het, was dit vir Jimmy verpligtend om sy aanhangers by lewende optredes te versadig met sy akoestiese wortels. Jimmy in sy element! ’n Ryk oes van weergawes van ander kunstenaars se werk, soos Tim Hardin se “If I Were A Carpenter”, Paul Simon se “Feeling Groovy” en Joni Mitchell se “Woodstock” is oor die gehoor gestrooi.

Led Zeppelin III kondig sy dominansie aan met die Viking-gedrewe “Immigrant Song”, deur ’n Armaggedon-basdrywing van John Paul Jones wat “Whole Lotta Love” mak laat lyk. John Paul Jones sou sy baskitaar soos ’n dieselvragmotor stuur deur die lang uitvoerings van maestro Page en die fisieke tromslaner John Bonham.

Jethro Tull het Aqualung gehad, maar nou was nog ’n ou man op ’n omslag soos Zep se vierde album gestoom het met die indrukwekkende kitaar-en-trom rol van die openingsnit “Black Dog”, met Gotiese hefkrag teen “Rock and Roll” en “Misty Mountain Hop”. Die epiese “Stairway to Heaven”, merklied van die 1970’s, oorgeneem van Spirit se instrumentale snit “Taurus”, het die album as hulle kragtoer geanker. Die openingsakkoorde het die leerkurwe vir talle aspirantkitaarspelers geword, soos Valentino van die Animals se openingsriff op “House Of The Rising Sun”.

Middel-aarde teologie is vrugbaar op die esoteriese “The Battle of Evermore”, met bykomende tantriese dreunsang deur fairport Convention se Sandy Denny. Dit het Plant die eerste keer geïnspireer danksy sy grootword in die groen grenslande van Wallis.

“The Battle of Evermore” het vertel van veldslae wat op die Walliese grens tussen Kelte en Sakse gewoed het, en onthullende insig in die verdonkerde vlaktes van Mordor gegee. Die verkorte hoogtepunt is ongetwyfeld die Haight Ashbury-ode “Going to California” met Robert Plant wat na ’n feeagtige oktaaf beweeg.

In April 1973 verskyn hulle spookagtige progressive Houses of the Holy, wat open met die weerklinkende inspanning van Page se staccato-cadenza, raak getiteld “The Song Remains the Same”. Gedurende die Zep se Nordiese konsertavonture moes hulle verskyn as die Nobs weens gravin Eva Von Zeppelin se beswaar teen ’n raserige groep se gebruik van haar familienaam.

In ’n verstillende oomblik het Houses die betowerende “Rain Song” voortgebring, ’n stemmige plesier wat delikaat besprinkel is deur John Paul Jones se mellotroon. Die album bevat Zeppelin se kiefste energieaanjaer getiteld “D’Yer Mak’er”, wat ruim aangewend is deur die latere grunge-era. Die spookagtige verswelging van “No Quarter” (eienaardige aura van Page se obsessie met Aleister Crowley) stal John Paul Jones se talente op sintetiseerderklavier en baskitaar uit.

Jones word dikwels oor die hoof gesien en swaar gekamoefleer deur die charismatiese Plant en Page, maar het ’n soliede pilaar deur die wydte en diepte van hierdie magtige groep gebly. Page se kruinwerk “Over the Hills and Far Away” gee aan Robert Plant die ruimte om te vlieg, en vlieg vlieg hy tot die akoestiese oorsny in ’n elektriese grootsheid.

In Maart 1975 was Led Zeppelin se energie duidelik aan die afneem met die selftevrede dubbelalbum Physical Graffiti (waarvan die naam alles sê). Dit het nietemin die speerpunt verskaf vir die Marokkaanse “Kashmir” (oorspronklik “Driving To Kashmir”), wat sy spore verdien het deur daardie Arabiese helling te dra.

“Kashmir”, deur Jeff Buckley en talle grunge-groepe oorgedoen, is oplaas die Zeppelin-kruin, wat hulle sydelingse reise en die uitspattig hoë pad waarop hulle was, versinnebeeld. John Paul Jones het die verwerking van die atmosferiese strykers behartig, wat die Oosterse intrige aangehelp het, soos hy gedoen het met die Rolling Stones se “She’s a Rainbow” en die trillende riffs van “Black Dog”. ’n Mens wonder werklik waar die krag sou gewees het sonder Jones se deurgaans kloppende bastroef op snitte soos “Whole Lotta Love” of “Immigrant Song”.

Buiten dat hy ’n uitstekende klawerbordspeler is, het hy ook ’n tegniese greep van die groep se posisie op ’n gegewe tydstip ontwikkel, met insig wat niemand anders gehad het nie. Physical Graffiti het ook sy spiere laat rol deur die ingewikkelde “Ten Years Gone”, die dreunende “Custard Pie”, asook skeppings soos “The Rover”, “Bron-Yr-Aur” en die akoestiese “Down By The Seaside”.

’n Jaar later het hulle die misverstaande Presence uitgereik, wat min gedoen het buiten om na hul vroeëre albums terug te verwys.

In Oktober 1976 het Led Zeppelin die waarde van hulle prestasies besef en die klankbaan van die konsertalbum The Song Remains The Same vrygestel (die film het die drome en fantasieë van die lede gevisualiseer). Die opeenvolgende reeks lewende optredes is in 1973 by Madison Square Gardens gegee.

In 1979 het Zeppelin se laaste en profeties getitelde In Through the Outdoor die grafskrif geword van die tromspeler John Bonham, wat na ’n drinksessie dood is. Die Door-opnames het die manjifieke “All My Love” opgelewer, terwyl hulle laaste aanslag op die treffersparades “Fool In The Rain” was.

’n Aantal reünies van Led Zeppelin het sowel opwinding as bedrukking gebring, ofskoon die bedrukking meer was, want sonder die fisieke tromwerk van John Bonham het die Zeppelin oplaas tot rus gekom. Robert Plant sou ’n uitsonderlike terugkeer as solokunstenaar in die volgende dertig jaar maak, terwyl Jimmy Page die klankbaan vir honderde rolprente sou verskaf.