Aangaande die naam van die roos

Miskien sal mense later sê:

In dié tyd het dit stil geword in daardie tuin.

Daar was iets skugters aan die witstinkhout,

die soetdoring en kiepersol, aan die olien

en witpapierbaskanniedood toenemend ongehoord.

Miskien sal mense ook onthou

dat in dié dae daar die blomme was

soos rose en die purperwinde oral

voor die flappe en die jakobregops uitgeblom

sou swyg in ongewenste beddings.

Maar niemand sou kon weet

van die vrou in die kruietuin

wat haar hoof soos ’n stom monnik buig

oor roosmaryn, basieliekruid en kruisement,

oor salie, tiemie en oor pietersielie.

Sy weet daar is twee bokke buitekant,

altyd die bokke, altyd twee:

een om die las te dra,

die loodswaar las wat groot krag vra,

die ander om sy bloed te gee.

Die vrou maak in ’n groot sak bymekaar

wat kosbaar en in onbruik is.

Dit rem haar af, die letterlike las,

maar sy stap teen die stilte in,

oor die bult en uit in die woestyn.

Daar ver sal sy die sak uitskud,

die klanke saai in die woestyn.

Want sê nou eendag draai die wind,

waai die wind opnuut ’n reënwind uit.

Dan sal die sand self sing en tuit

in varkensknol en duinetee,

in aasblom, slangkos en in brakslaai,

breek weer die landskap duisendvoudig

duisendvoudig blou in sterreblomme uit.

Lemoene I

Sy pluk lemoene in die tuin.

Hoeveel lemoene, vra die vrou,

kan ek in my hande hou?

Sy wil vir almal van die vrugte vat.

Hoeveel lemoene, wil sy vra,

kan mens in jou arms dra?

Buite die tuin waai ’n woedende wind.

Hoe ver gaan ek kom? dink die vrou,

en sy buig oor haar vrag soos oor ’n kind.

Een lemoen val, dan val daar meer.

Vir hoe lank, wonder die vrou,

kan mens so teen die wind in beur?

Jare daarna kom die vrou

weer te staan voor ’n boom.

Sy dink oor haar lewe soos oor ’n droom.

Sy gee nie meer om oor hoeveel nie.

Waarheen, vra sy nou, waarheen?

Lemoene is padkos. Die vrou pluk net een.

Lemoene II

Ga nu maar liggen liefste in de tuin

de lege plekken in het hoge gras, ik heb

altijd gewild dat ik dat was, een lege

plek voor iemand, om te blijven.

 - Rutger Kopland

Die kinders sou sy aan die hand moes neem,

dink sy wanneer die dwarrels duiwels draai

uit die vergange ouland en die sweem

van uitsig op die hoogtes haar verraai.

Die sagte kinders sal sy gou moet roep,

die tyd vir loop is klein en afgemeet,

maar in die leë plekke in lang gras

sal hulle rus en die lemoene eet.

Die vrugte sal sy oopbreek om te deel

en meededeel ver onder hoë wind.

Die son en hierdie aarde sal hul neem

en eet, uit bekers sap sal hulle drink.

Vertel dán, hart van vlees, die stilte opgeskort,

van somergroei wat in die winter vrugte word.

* “Aangaande die naam van die roos” het oorspronklik verskyn in ’n Honderd jaar later, red. Johann Lodewyk Marais by Protea. Die twee lemoengedigte het oorspronklik verskyn in Versindaba 2006, red. Marlise Joubert ook by Protea.